Pamuğun Hikayesi

Pamuk (cotton), (Gossypium hirsitum) ebegümecigiller (Malvaceae) familyasından anavatanı Pakistan olan kültürü yapılan bir bitki türüdür.

İnsanoğlunun beyaz altını olarak bilinen pamuk, yaklaşık 7000 yıldır yetiştirildiği ve işlendiği her medeniyete ve her yöreye katma değer sağlayan stratejik ve kadim bir bitkidir.

İlk kez Pakistan'daki İndus Nehri Vadisi'nde MÖ 3000 yıllarında yetiştirildiği tahmin edilen pamuk, eğrilmekte ve kumaş haline getirilmektedir. Aynı zamanda, Mısır'ın Nil vadisinin yerlileri pamuklu giysiler yapıyor ve giyiyorlardı. Arap tüccarlar, MS 800 civarında Avrupa'ya pamuklu kumaşı getirdiler. Kolomb 1492'de Amerika'yı keşfettiğinde, Bahama Adaları'nda büyüyen pamuk buldu. 1500 yılına gelindiğinde, pamuk dünya çapında genel olarak biliniyordu. 

Pamuk ilk olarak 1730 yılında İngiltere'de makinelerle eğrilmiştir. İngiltere'deki sanayi devrimi ve ABD'de çırçır makinesinin icadı, pamuğun bugün dünyada sahip olduğu önemli konumun yolunu açmıştır. Massachusetts'in yerlisi olan Eli Whitney, 1793'te çırçır makinaları için bir patent aldı, ancak patent ofisi kayıtları, ilk çırçır makinesinin Whitney'in patentinin dosyalanmasından iki yıl önce Noah Homes adlı bir makinist tarafından yapılmış olabileceğini göstermektedir. Çırçır, hızla büyüyen tekstil endüstrisine büyük miktarlarda pamuk lifi tedarik etmeyi mümkün kıldı. 10 yıl içinde, ABD pamuk mahsulünün değeri 150.000 dolardan 8 milyon doların üzerine çıkmıştır.

Coğrafyamızda pamuk, M.Ö. 330 yılına dek uzanan bir tarihe sahip olmasına karşın asıl gelişimini 11. yüzyılda Selçuklu Türkleri, 14. yüzyılda Osmanlı Türkleri zamanında yaşamıştır. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanından sonra ise pamuk tarımına büyük önem verilmiştir.

Günümüzde pamuk bitkisi tekstil, yağ üretimi, hayvancılık gibi kullanım alanlarıyla dünyada tarım, sanayi ve ticaret alanları için önemli bir üründür. Pamuk, sentetik lif üretiminin hızlı artışına rağmen dünya tekstil sanayinde kullanılan hammaddeler arasındaki payını korumaktadır. Halen dokuma hammaddesinin %60′ı pamuktan sağlamaktadır.